Bài 25. PHUỐI MỪA SLIM KI (CÁCH BIỂU THỊ TÂM TRẠNG)
I. HỘI THOẠI
Tình huống: Áo Nam
BẮC: Cá dá lao lục hết bấu lập cần, slim châư lục
chứ rườn lẳm. Lục tẻo nhằng hí m’e á bấu slải đảy lèng, thâng bảt phát
khẩy bấu mì cần ngòi.
BẮC: Vận pện tỉ á, lục khửn tàng bấu ngắm ngái
tàng lăng, tán bấu lừm đảy ăn cẳm m’e á ay tó rủng.
II. TỪ NGỮ
Chứ: nhớ
Ngầư: mong
Ngoòng ngàư: mong ngóng
Lừm: quên
Đang dỏn // ca đủng // dỏn slim: giật mình
Tốc châư: bâng khuâng, hoảng hốt, chột dạ
Slim châư: tâm tư
slương điếp: yêu thương, thân thiết
Chếp: đau
Mốc slẩy: tâm can
tàn tưởc: xao xuyến
ỏn slim: yên tâm
III. NGỮ PHÁP
Câu ghép biểu thị quan hệ nghịch đối: A tọ B; Mái cạ A
tọ B.
Ví dụ:
- Cá bấu lao
lục hết bấu lập cần tọ slim châư lục chứ rườn lẳm. (Bố khỏi lo cho con
không theo kịp thiên hạ, nhưng con nhớ nhà lắm).
- Mái cạ cá,
á ké dá tọ nhằng lèng chầy lá. Tuy bố mẹ đã già nhưng sức khoẻ vẫn còn tốt.
- Mì nghé
phai cải nẩy dá, mái cạ đét lai tọ bấu lao nà lẹng. Có con đập to này rồi dù
nắng to nhưng không sợ ruộng bị hạn.
IV. LUYỆN TẬP
1. Tập đọc
Cá nẳm thâng pi cón
C’ung nhoòng bọn Tây mà
Mền khửn mừa chút lán,
Bẳn m’e mé tềng phja.
Vằn nẩy chắng xút nặm tha,
Chứ thâng m’e mé củng bấu mà đảy hăn.
Chang cừn ma háu cáy khăn,
Nặm tha cá tốc nả lằm nhoòng Tây.
Tày vằn t’e bặng tày quây,
Điếp thâng m’e mé mầng pây pjá thù. (NVT)
Cằm slam: Cá nẳm mòn lăng lai?
Cừn khuya, mốc slẩy cá pền lừ?
2.Ghép các câu đơn sau thành âu ghép có quan hệ: A
tọ B.
|
1. Mùa Xuân bấu đảng, bấu mồm.
|
a. Tua Lỷ bấu chăc lăng slắc mòn.
|
|
2. Cá Chu pác phuối kheng.
|
b. Cáy phjây đây chin.
|
|
3. Tua Lỷ vằn tầư tố pây slon slư.
|
c. Phạ nhằng hâng chắng rủng.
|
|
4.Cáy khăn 3 dảo dá.
|
d. Cá Chu tắp bang.
|
|
5. Cáy phjây tua eng.
|
e.Mùa Xuân mì phân món, phân bưa.
|
3. Dịch ra tiếng Tày:
Những ngày giáp tết ở vùng Nạm Cáp thường có mưa bụi. Người
ta gọi là mưa bột... Mưa bột suốt ngày đêm, nhưng cũng chẳng đủ ướt
đất. Mưa chỉ đủ nước đọng thành giọt trên lá. Mỗi búp non của cây mận già đều
đeo một giọt. Giọt nước đều long lanh như những ánh mắt của đàn chim hoa. (Theo
Vi Hồng)
ÔN TẬP
1.Hoàn thành các câu.
a. Mái cạ slấc ác
tọ ..........................................................................
b. ..............................................tọ
nhình Đáo slon híu.
c. ......................................................
tọ bấu lao lăng.
d. Hâng vằn nắm mì
phân..................................................................
e. Kha khuổi nẩy
cặp tọ ..................................................................
2.Tập giới thiệu bản thân.
Diền vào các ô trống:
|
1
|
Họ, tên
|
|
|
2
|
Vằn sinh
|
|
|
3.
|
Que quán
|
|
|
4.
|
Tên, vạ nghè nghiệp po ooc
|
|
|
5.
|
Tên vạ nghề nghiệp me oóc
|
|
|
6
|
Tên pi noọng tam tó
|
|
|
7
|
Slon lớp lăng
|
|
|
8
|
Nắt mòn lăng?
|
|
3. Bạn đã từng đi ô tô trên đường đèo? Bạn hãy viết
đoạn văn bằng tiếng Tày tả cảnh núi đèo và tâm trạng của bạn khi đi trên quãng
đường đó.
