Linh địa cổ Mẫu Sơn
.
Khu linh địa cổ nằm trên độ cao 1190m so với mực nước biển, có phạm vi diện tích khoảng 42.000m2 (dài 300m, rộng 140m), trục trung tâm hướng Bắc - Nam. Qua khai quật trên diện tích 980m2, chia thành 5 hố, các nhà khoa học đã xác định được 2 loại hình kiến trúc chủ yếu đó là kiến trúc xây mộ bằng đá lớn và kiến trúc tòa nhà móng đá, chân tảng đá, tường gạch. Ngoài ra, khi khảo sát các vùng phụ cận, đoàn khai quật cũng xác định thêm được một số dạng di tích khác như nền cư trú của dân cư, đập chắn nước và vùng khai thác nguyên liệu xây dựng.
Ấn tượng nhất trong tổng kiến trúc khu linh địa là 2 ngôi mộ đá có niên đại hàng ngàn năm được dựng dưới dạng hình hộp chữ nhật theo kiểu “trong quan, ngoài quách”, chủ nhân của những ngôi mộ này đến vẫn còn là một điều bí ẩn, tuy nhiên về mặt kỹ thuật chế tác từ những đường đục đẽo tinh sảo, mộng khít, vuông thành sắc cạnh, các nhà khoa học đã nhận định đây là di tích cự thạch loại hình Dolmen (hay trác thạch), loại hình mộ táng này nằm rải rác tại nhiều địa phương trong cả nước, trong khu vực Đông Nam Á và cả Châu Á. Hai ngôi mộ tại linh địa Mẫu Sơn có được xác định có niên đại từ thế kỷ X đến thế kỷ XII và nhiều khả năng 2 ngôi mộ này được xây dựng để chôn cất những thủ lĩnh cao quý của tộc người Tày cổ ở Lạng Sơn.
Những kiến trúc đền thờ ở khu linh địa giờ chỉ còn phần nền móng, tuy nhiên qua khảo cứu, các nhà khoa học cũng khẳng định đây là một chỉnh thể kiến trúc với quy mô rất lớn, hoành tráng với trình độ xây dựng và chế tác cao, bao gồm đầy đủ khu vực sân trước, tòa tiền tế, hàng cột đá và toà chính điện. Toàn bộ hệ thống kiến trúc này có niên đại từ thế kỷ X đến đầu thế kỷ XX, trải qua nhiều lần tu bổ, khu đền mang những dấu ấn văn hóa của nhiều dân tộc trong vùng từ người Tày cổ đến người Dao, người Nùng... đồng thời cũng mang những đặc trưng kiến trúc của từng giai đoạn lịch sử khác nhau.
Qua điều tra, tìm hiểu, đoàn khảo cổ cũng nhận định: vị thần được thờ tại khu linh địa cổ Mẫu Sơn có tên là Lê Hùng Trần, đã có 3 đạo sắc phong. Tên chữ của vị thần là “ Đức Tôn thần công Tịnh, Quang Mậu Hùng Trấn, Đại vương Thượng đẳng phúc Thần”. Thần thuộc dạng Nhân thần trấn giữ núi Mẫu Sơn. Hằng năm, cư dân quanh vùng chân núi Mẫu Sơn vẫn hành hương vùng lãnh địa thiêng để tế lễ thần linh cầu mong những điều tốt đẹp nhất cho đời sống của mình. Càng về sau, trải qua nhiều biến cố, do thiên nhiên tàn phá, đường sá đi lại khó khăn, người dân đã chuyển địa điểm thờ cúng đến nơi khác. Ngôi đền thiêng và những mộ cổ dần rơi vào cảnh hoang tàn, phế tích như hiện nay.."
Dưới đây là một số hình ảnh thu thập được về khu linh địa
Ấn tượng nhất trong tổng kiến trúc khu linh địa là 2 ngôi mộ đá có niên đại hàng ngàn năm được dựng dưới dạng hình hộp chữ nhật theo kiểu “trong quan, ngoài quách”, chủ nhân của những ngôi mộ này đến vẫn còn là một điều bí ẩn, tuy nhiên về mặt kỹ thuật chế tác từ những đường đục đẽo tinh sảo, mộng khít, vuông thành sắc cạnh, các nhà khoa học đã nhận định đây là di tích cự thạch loại hình Dolmen (hay trác thạch), loại hình mộ táng này nằm rải rác tại nhiều địa phương trong cả nước, trong khu vực Đông Nam Á và cả Châu Á. Hai ngôi mộ tại linh địa Mẫu Sơn có được xác định có niên đại từ thế kỷ X đến thế kỷ XII và nhiều khả năng 2 ngôi mộ này được xây dựng để chôn cất những thủ lĩnh cao quý của tộc người Tày cổ ở Lạng Sơn.
Những kiến trúc đền thờ ở khu linh địa giờ chỉ còn phần nền móng, tuy nhiên qua khảo cứu, các nhà khoa học cũng khẳng định đây là một chỉnh thể kiến trúc với quy mô rất lớn, hoành tráng với trình độ xây dựng và chế tác cao, bao gồm đầy đủ khu vực sân trước, tòa tiền tế, hàng cột đá và toà chính điện. Toàn bộ hệ thống kiến trúc này có niên đại từ thế kỷ X đến đầu thế kỷ XX, trải qua nhiều lần tu bổ, khu đền mang những dấu ấn văn hóa của nhiều dân tộc trong vùng từ người Tày cổ đến người Dao, người Nùng... đồng thời cũng mang những đặc trưng kiến trúc của từng giai đoạn lịch sử khác nhau.
Qua điều tra, tìm hiểu, đoàn khảo cổ cũng nhận định: vị thần được thờ tại khu linh địa cổ Mẫu Sơn có tên là Lê Hùng Trần, đã có 3 đạo sắc phong. Tên chữ của vị thần là “ Đức Tôn thần công Tịnh, Quang Mậu Hùng Trấn, Đại vương Thượng đẳng phúc Thần”. Thần thuộc dạng Nhân thần trấn giữ núi Mẫu Sơn. Hằng năm, cư dân quanh vùng chân núi Mẫu Sơn vẫn hành hương vùng lãnh địa thiêng để tế lễ thần linh cầu mong những điều tốt đẹp nhất cho đời sống của mình. Càng về sau, trải qua nhiều biến cố, do thiên nhiên tàn phá, đường sá đi lại khó khăn, người dân đã chuyển địa điểm thờ cúng đến nơi khác. Ngôi đền thiêng và những mộ cổ dần rơi vào cảnh hoang tàn, phế tích như hiện nay.."
Dưới đây là một số hình ảnh thu thập được về khu linh địa
Mẫu sơn rất nhiều sương mù, trong ngày thời gian sương tan
rất ít
rất ít
Đây là ngôi mộ lớn, những bia mộ còn đầy chữ
Hán rõ nét chưa xác định được chủ nhân
Hán rõ nét chưa xác định được chủ nhân
lại qua những đỉnh núi mà cây hai bên rậm rạp địa y bám đầy.
Cây hai bên đường với những hình dáng quằn quại cong queo vì gió. để tồn tại một là phải cứng chắc, hai là thật dẻo dai.
Đang chui lủi cúi đầu đi thì chợt vỡ òa vì đột nhiên mở ra một khoảng rừng trống.
Hóa ra Linh địa đây rồi. Một khu vực có phạm vi diện tích khoảng 42.000m2 (dài 300m, rộng 140m) hiện ra . hai bên rừng Thứ sinh nhường lối không xâm phạm. phía sau là núi mẹ. hai bên là hai dòng suối nhỏ chảy ra từ núi Mẹ.
Vấp ngay hòn đá có hình dáng như bàn chân phật trên rêu xanh.
Quay đầu nhìn lại thì mây mù đã đuổi đến nơi rồi. hai anh em nhanh chóng bỏ balo, dòn dẹp lại ban thờ, hoa trái của những người đi trước để lại lộn xộn, nước ngập tràn tất cả các đĩa, bát.
Thắp nén nhang mà chẳng cầu gì. Phật ở tại tâm. nếu thánh thần dễ " xin cho " như vậy hẳn là loạn . rất nhiều người đem theo gạch và ghi tên tuổi địa chỉ... Theo tâm nguyện của những người đi trước muốn phục dựng di tích. mỗi người theo một viên theo kiểu "kiến tha lâu cũng đầy tổ". cái này thì ủng hộ nhiệt liệt nhưng ghi tên tuổi địa chỉ để làm gì... để trẻ trâu đến khủng bố ah . hờ hờ, mình không chơi.
Vẫn còn bậc cửa với cối xoay cửa.
Mốc tọa độ đã bong tróc không còn nhìn được kinh độ...106, vĩ độ 106.59162. cao độ 1190 so với mặt nước biển. tọa độ trên google map là 21.834513,106.983884
Nền móng là những khối đá lớn
Ngồi chờ nhanh cháy hết, và ngớt mưa hai anh em nói chuyện đông chuyện tây. thì phát hiện ra hòn đá kê cột nhà này vừa bị vỡ. không thấy dấu vết va đập.
Bên phía trên đền là hầm mộ đá có niên đại hàng ngàn năm được dựng dưới dạng hình hộp chữ nhật theo kiểu “trong quan, ngoài quách”, chủ nhân của những ngôi mộ này đến vẫn còn là một điều bí ẩn, tuy nhiên về mặt kỹ thuật chế tác từ những đường đục đẽo tinh sảo, mộng khít, vuông thành sắc cạnh, các nhà khoa học đã nhận định đây là di tích cự thạch loại hình Dolmen (hay trác thạch), loại hình mộ táng này nằm rải rác tại nhiều địa phương trong cả nước, trong khu vực Đông Nam Á và cả Châu Á. Hai ngôi mộ tại linh địa Mẫu Sơn có được xác định có niên đại từ thế kỷ X đến thế kỷ XII và nhiều khả năng 2 ngôi mộ này được xây dựng để chôn cất những thủ lĩnh cao quý của tộc người Tày cổ ở Lạng Sơn.
