SLON PHUỐI TÀY - NÙNG. BÀI 27

Bài 27:  DƯƠNG  RƯỜN CỌN LẾCH

I. HỘI THOẠI

CẦN SLỐNG TÀNG: Nẩy l’e bản Khau Chang,  tỉ  nẩy  tẳm t’ơi m’ưa mì nghè cọn lếch  truyền chướng mà.

KHÉC MẤƯ: Khỏi t’inh hăn hâu tồn mừa nghè cọn lếch truyền thống cúa bản Khau Chang lai dá. Cà này chắng đảy thâng.

CẦN SLỐNG TÀNG: Ch’ư dá! Dú bản nẩy mì pác lai rườn l’e mì hốc slíp lai rườn hết nghề cọn lếch dá !

(Khẩu thâng rườn cọn lếch hăn phầy lủng rường, pé moòng phò phò. Ch’ang cọn lếch tứn dặng tặp bủa cốc các. Dú pạng sảng mì lai m’ac pjạ chắng cọn khao xoác).

KHÉC MẤƯ: Cọn lếch l’e nghề cúa p’o chài lụ mẻ nhình ?

CẦN SLỐNG TÀNG: Tẳm vằn cón nẩy, cọn lếch lẻ nghề cúa toọc p’o chài. Nhằng cà này mì lai mẻ nhình tố hết đảy, tọ chắng hết fiệc nẩư đai.

CH’ANG CỌN LẾCH: Mìa khỏi mự nẩy nhằng thư kèm, xẻ pế cà.

KHÉC MẤƯ: Tằng rườn cọn lếch pện nẩy bố đảy lai ngần lai và, bảc ?

CH’ANG CỌN LẾCH: Tố đảy them ỷ nâng, pây khai au chèn mà dự cúa đâng rườn.

KHÉC MẤƯ: Ỏ ! pện tỉ đây lố vè. Bảc nhằng ái chướng truyền nghề cọn lếch hẩư lục, lan mí ?

CH’ANG CỌN LẾCH: Cà này khỏi nhằng lèng, nhằng hết đảy, thâng ké dá mí hết đảy lẻ lèo tạy hẩư lục, lan hết. Lầu lèo chướng bại nghề truyền thống cúa dân tộc.

Nhòm pjếng ngầu pá xam:

-Cần dặng hết lăng ?

-Cần nẳng hết lăng ?

 II. TỪ NGỮ

1.Tỉnh hăn: Nghe thấy 2. Hâu tồn: Người ta đồn đại 3. Pác lai: Hơn trăm 4. Tẳm vằn cón: Từ ngày trước 5. Toọc pò chài: Chỉ mỗi nam giới 6. lai ngần lai và: được nhiều tiền lắm hay sao? 7. me cầu: phụ nữ con mọn 8. phon:vôi 9. mjày: đổi nhau 10. lao keo: thuốc lào

11. Lai mẻ nhình: Nhiều người phụ nữ  12. Hết việc nẩư đai: Làm việc nhẹ thôi. 13. Thư kèm: Cầm kìm 14. Tọt pế // xẻ pe: Kéo bễ lò 15. Tằng rườn cọn lếch: Cả nhà làm thợ rèn 16. Nhằng ón, nhằng lèng, nhằng hết đảy : còn trẻ, còn khoẻ, cong làm được. 17. xoòng hà: suýt soát, gần, sấp sỉ 18. mọn chin bâư: tằm ăn lá 19. lằm lao: cuốn thuốc lá.

III. NGỮ PHÁP                   

Tách từ  biểu thị sự tăng mức độ hành động, tính chất hoặc sự tiếp diễn.

Những từ biểu thị hành động, tính chất gồm hai âm tiết, khi muốn diễn tả sự tăng mức độ, hoặc hành động tiếp diễn liên tục thì tách từ bằng cách chêm xen vào giữa hai âm tiết những yếu tố / từ khác.

Ví dụ:- Slóc slách  (lách cách) ---> ca slóc ca slách: Phắc pjạ lon ca slóc ca slách  lặm lăng. (Tiếng bao dao kêu lách ca lách cách sau lưng.)

          -  phụp phạp (thì thụp)---> tốp phụp tốp phạp. Chúp khoen phjắc pjạ kho bại mẻ nhình củng ăn thi ăn tốp phụp tốp phạp.(Nón đeo vào bao quắm sau lưng phụ nữ cùng đập thì đập thụp)

IV. LUYỆN TẬP

1. Dựa vào đoạn hội thoại, hãy trả lời các câu hỏi.

1. Bản Khau Chang mì nghề lăng ?

2. Bản Khau Chang mì kỷ lai rườn ? Kỷ lai rườn cọn lếch ?

3. Cọn lếch l’e nghề cúa p’o chài lụ mẻ nhình ?

4. Khẩu thâng rườn cọn lếch hăn pện rừ ?

2. Tặt cằm tó bại từ: Cọn lếch; hết vjệc nẩư; tọt pế.

3. Tập đọc và dịch ra tiếng Việt

Nâư lăng chạu nhí, m’oong tổ trưởng coỏng lắt lí. Oóc thâng đon thúa, tổ trưởng đếnh hăn xạ viên pjọm nả. Tán pả Quai thâng cần pản choi. Bại cần ké, m’e cầu cẩn cẩn diếu diếu sli căn tem mjầu, tem nhá. Cần l’e xo căn ỷ phon, cần l’e mjày căn ỷ l’ao keo nào phết kin thoáng pác. Boong p’o chài táng cần khay chắp lảo bâư, xẻ sloong xẻ slam tò chia căn bâư chỉa lịch lằm l’ao, cảp pác khút vằn khút vằn, viến bưởng hâư c’ung m’en boong m’e nhình đá.

Mọi cần cổm hua sli căn lốc thúa, khoang nả pây tồng cạ mọn chin bâư. Cần hâư lốc xảm, lốc khoái cặn tầư c’ung bấu táy pả Quai. Sloong mừ pả Quai mọi bát quà ái tấng nghé đổng. Dắp nấng cặn phưn tẹm. Ám mjầu xằng chai liền đảy ái cặn sloong v’ang rườn. Thâng sloai tha công mà, f’ăn pả Quai đảy quảng xoòng hà cặn sloong pung chả.

(Trích “Hắt” cúa Nông Viết Toại)