Kỷ niệm ngày thương binh liệt sỹ 27-7


Popular Posts

Image

Cuộc đời và sự nghiệp Thượng tướng Chu Văn Tấn

Chu Văn Tấn Chức vụ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam  nhiệm kỳ 28 /8 / 1945  đến   2/3 / 1946 Kế nhiệm Phan Anh Thông tin chung Danh hiệu  Huân chương Độc lập hạng nhất Huân chương Quân công hạng ba Huân chương Chiến thắng hạng nhất Huân chương Kháng chiến hạng nhất Sinh 22 tháng 5, 1909 Phú Thượng , Võ Nhai , Thái Nguyên , Bắc Kỳ , Liên bang Đông Dương Mất 1984 (74–75 tuổi) Hà Nội , Việt Nam Dân tộc Nùng Binh nghiệp Phục vụ Quân đội Nhân dân Việt Nam Cấp bậc Thượng tướng Thượng tướng Chu Văn Tấn ( 1909 – 1984 ) là một tướng lĩnh của Quân đội Nhân dân Việt Nam . Ông nguyên là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trong Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa , là một trong 9 Thiếu tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam được phong năm 1948 và cũng là một trong 2 Thượng tướng đầu tiên. Ông là người dân tộc Nùng , sinh tháng 5 năm 1909 , tại tổng Lâu Thượng, châu Võ Nhai, tỉnh Lạng Sơn (nay thuộc xã ...
Image

SỰ TÍCH TẠI SAO VỊT KHÔNG BIẾT ẤP TRỨNG

TOẸN CÁU TÀY - NÙNG: PỀN LĂNG PẾT MÍ CHẮC FẶC SLÁY? ( VÌ SAO VỊT KHÔNG BIẾT ẤP TRỨNG?) Cằm lầu: Tẳm pửa đai, mu, ma, pết, cáy nhằng chắc phuối. Tua cáy nắt khảm pé nặm cải, tó bố chắc vải. Cáy slộp pết vải tẩư nặm, chắng cạ: "mưng hử câu nằng tềnh lăng thồ câu khảm pé pây đảy bấu?" Pết cạ: "câu thồ mưng pây đảy lăng?" Hăn pện cáy cạ: "câu phặc xáy hẩư mầư mại." Pết hăn đảy, thồ cáy khảm pé pây. Tẳm mỉn mà pết bồ phặc xáy lắc pày, hẩư cáy phặc thâng pưa nẩy. Cằm Keo: Từ ngày xưa,lợn chó gà vịt còn biết nói. Con gà muốn bơi vượt hồ ,nhưng không biết bơi Gà gặp vịt bơi dưới hồ, bèn nói: "bạn cho tôi ngồi lên lưng chở vượt hồ được không?" Vịt nói: "tôi chở đi qua thì được gì?" Thấy vậy gà mới nói: "tôi sẽ ấp trứng cho vịt mãi mãi." Vịt nghe được, thế là vịt chở gà vượt hồ Từ đó về sau vịt không bao giờ ấp trứng nữa,để cho gà ấp đến bây giờ. Nguồn: Hoàng Văn Thiệu - Thành viên Hội những người yêu và m...
Image

NÓI XIN CHÀO THEO CÁCH CỦA NGƯỜI TÀY - NÙNG

Các bạn có bao giờ thắc mắc tiếng Tày – Nùng nói “xin chào” như thế nào không? Thực tế câu trả lời là không có từ đích xác để dịch “xin chào” trong tiếng Việt sang tiếng Tày – Nùng. Tại sao vậy? Vậy người Tày – Nùng không chào hỏi ư? Không, không phải như vậy, nhu cầu chào hỏi là nhu cầu thiết yếu của cuộc sống mà mọi dân tộc, tộc người trên thế giới đều cần tới và lẽ dĩ nhiên mọi ngôn ngữ đều sẽ có cách diễn tả riêng của mình. Đối với tiếng Việt nó là “Xin chào” nhưng với tiếng Anh “hello” không thể dịch ngang nghĩa với xin chào được, “ nĭ hăo 你好 ”tiếng Trung hay “ สวัสดี S̄wạs̄dī” của tiếng Thái lại càng không. Vậy người Tày – Nùng thường chào hỏi theo cách nào?  Người Tày – Nùng thường chào hỏi bằng cách đi trực tiếp vào các câu hỏi thường ngày như đi đâu (pây tâư), làm gì (hêt lăng) hay sức khỏe (mì rèng) đây là cách chào hỏi thân thuộc, còn với người lần đầu gặp nếu thấy hơn tuổi thì sẽ gọi luôn anh (pi), chị (slao), cô (a), bác (bảc)….ít tuổi hơn sẽ là em (noọng)...

SLON PHUỐI TÀY - NÙNG. BÀI 50

Bài 50: TUYỆN NÔM TÀY   Cần Tày mì lai tuyện thơ Nôm.Thơ Nôm l e tuyện t ơ i ké, tặt pền thơ, viểt slư nam Tày. Bại cần nghiên cứu hẩư chắc cần Tày láo lúng mì soòng hà 60 tuyện, thâng ca này đạ dịch ooc tiểng Keo vạ in pền sléc đảy 16 tuyện dá. Bại tuyện nẩy mì phấn l e cốc cúa cần Tày, bặng cạ: Nam Kim – Thị Đan , mì phấn l e cốc cúa cần Keo, bặng cạ: Tổng Tân – Cúc Hoa ; mì phấn le cốc Nồng, bặng cạ: Slam péc – Eng Tài . Mái cạ cốc co tuyện t ơ i ké cúa Tày, cúa Keo lụ cúa Nồng tọ láo lúng đảy cần Tày tặt t e o pền tuyện thơ Tày, rèo slim châư Tày. Bại tuyện nẩy l â n mừa nhựng tua cần tài tảm tức slấc chướng chực đin mường, cần khỏ tọ mốc slẩy   đây, chắc thương điếp căn, ăn đây tức hình ăn loá. Phuối xỏn mà tuyện Nôm chính l e slim ngoòng ngầư cúa cần Tày t ơ i p ư a, slưởng hẩư t ơ i cần nhật vằn nhật đây mại.   Đoạn lăng nẩy trích dú tuyện Lương Nhân , phuối mừa cần mẻ nhình cải trang hết p o chài pây thi độ tạng nguyên: Tiều đình củ pác khan chắng cạ...

SLON PHUỐI TÀY - NÙNG. BÀI 25

Bài 25.  PHUỐI MỪA SLIM KI (CÁCH BIỂU THỊ TÂM TRẠNG) I. HỘI THOẠI Tình huống: Áo  Nam  slống chài Bắc pây bộ đội NAM : Bắc à, mầng cử ỏn slin khửn tàng pây đuổi lai cần, dú bưởng lăng fiệc rườn mì cá. BẮC: Cá dá lao lục hết bấu lập cần, slim châư lục chứ rườn lẳm. Lục tẻo nhằng hí m’e á bấu slải đảy lèng, thâng bảt phát khẩy bấu mì cần ngòi. NAM : Mầng dá pây hí lăng lai. Mẻ á tố bấu ch’ư pền pỉnh lăng náu. Vảng cạ hạy mì fiệc lăng nhằng mì m’e a rườn tẩư, nhằng pi noọng tằng bản lá. BẮC: Vận pện tỉ á, lục khửn tàng bấu ngắm ngái tàng lăng, tán bấu lừm đảy ăn cẳm m’e á ay tó rủng. II. TỪ NGỮ Chứ: nhớ Ngầư: mong Ngoòng ngàư: mong ngóng Lừm: quên Đang dỏn // ca đủng // dỏn slim: giật mình Tốc châư: bâng khuâng, hoảng hốt, chột dạ Slim châư: tâm tư slương điếp: yêu thương, thân thiết Chếp: đau Mốc slẩy: tâm can tàn tưởc: xao xuyến ỏn slim: yên tâm III. NGỮ PHÁP Câu ghép biểu thị quan hệ ng...

Popular Posts

SLON PHUỐI TÀY - NÙNG. BÀI 48

Bài 48: BOONG HÂY DƯƠNG ATK (CHÚNG TA THĂM ATK ĐỊNH HOÁ) ATK lẻ t i an toàn, đảy Đảng vạ Bảc Hồ tặt hết thủ đô t ơ i pửa, tức slấc Pháp tứ pi 1946 thâng 1954. Cà này đảy Chính phủ chướng hết di tích lịch sử sle truyền hẩư bại t ơ i lăng. AKT lẻ lai xạ, dú huyện Định Hoá, đin nặm quảng, mì lai khau khuổi, lai cảnh đây mjạc, tẻo dú chang bại t i phuông, pây tẻo ng a i: pjót quá pạng Đông, pạng Tây; khửn thâng búng khau phja…Tua cần dú nẩy phấn lai l e cần Tày, mì văn hoá truyền thống phong phú, mì slim slương điếp khéc… ATK lẻ đin đây mjạc pện tỉ, boong hây chắng mừa dương ATK khẩu vằn khay cón pi chồm phuông quốc gia (2007). Tứ Thái Nguyên, boong hây nèm tàng quốc lộ 3, thâng cái hin 31 lẻ pjảc pạng dại; khẩu thâng Quán Vuông tẻo pjạc dại pày them,   pây nh i slíp cái hin lẻ thâng đin ATK dá. Tứ nẩy, boong hây pây chồm lai di tích lịch sử: Khẩu Tỉn Keo lẻ mì ăn thiêng cúa Trung ương tằng Bảc Hồ hết fiệc; mì bại khu hết fiệc cúa Chính phủ, bại cơ quan Rườn nước…D...
Image

NÓI XIN CHÀO THEO CÁCH CỦA NGƯỜI TÀY - NÙNG

Các bạn có bao giờ thắc mắc tiếng Tày – Nùng nói “xin chào” như thế nào không? Thực tế câu trả lời là không có từ đích xác để dịch “xin chào” trong tiếng Việt sang tiếng Tày – Nùng. Tại sao vậy? Vậy người Tày – Nùng không chào hỏi ư? Không, không phải như vậy, nhu cầu chào hỏi là nhu cầu thiết yếu của cuộc sống mà mọi dân tộc, tộc người trên thế giới đều cần tới và lẽ dĩ nhiên mọi ngôn ngữ đều sẽ có cách diễn tả riêng của mình. Đối với tiếng Việt nó là “Xin chào” nhưng với tiếng Anh “hello” không thể dịch ngang nghĩa với xin chào được, “ nĭ hăo 你好 ”tiếng Trung hay “ สวัสดี S̄wạs̄dī” của tiếng Thái lại càng không. Vậy người Tày – Nùng thường chào hỏi theo cách nào?  Người Tày – Nùng thường chào hỏi bằng cách đi trực tiếp vào các câu hỏi thường ngày như đi đâu (pây tâư), làm gì (hêt lăng) hay sức khỏe (mì rèng) đây là cách chào hỏi thân thuộc, còn với người lần đầu gặp nếu thấy hơn tuổi thì sẽ gọi luôn anh (pi), chị (slao), cô (a), bác (bảc)….ít tuổi hơn sẽ là em (noọng)...
Image

SỰ TÍCH TẠI SAO VỊT KHÔNG BIẾT ẤP TRỨNG

TOẸN CÁU TÀY - NÙNG: PỀN LĂNG PẾT MÍ CHẮC FẶC SLÁY? ( VÌ SAO VỊT KHÔNG BIẾT ẤP TRỨNG?) Cằm lầu: Tẳm pửa đai, mu, ma, pết, cáy nhằng chắc phuối. Tua cáy nắt khảm pé nặm cải, tó bố chắc vải. Cáy slộp pết vải tẩư nặm, chắng cạ: "mưng hử câu nằng tềnh lăng thồ câu khảm pé pây đảy bấu?" Pết cạ: "câu thồ mưng pây đảy lăng?" Hăn pện cáy cạ: "câu phặc xáy hẩư mầư mại." Pết hăn đảy, thồ cáy khảm pé pây. Tẳm mỉn mà pết bồ phặc xáy lắc pày, hẩư cáy phặc thâng pưa nẩy. Cằm Keo: Từ ngày xưa,lợn chó gà vịt còn biết nói. Con gà muốn bơi vượt hồ ,nhưng không biết bơi Gà gặp vịt bơi dưới hồ, bèn nói: "bạn cho tôi ngồi lên lưng chở vượt hồ được không?" Vịt nói: "tôi chở đi qua thì được gì?" Thấy vậy gà mới nói: "tôi sẽ ấp trứng cho vịt mãi mãi." Vịt nghe được, thế là vịt chở gà vượt hồ Từ đó về sau vịt không bao giờ ấp trứng nữa,để cho gà ấp đến bây giờ. Nguồn: Hoàng Văn Thiệu - Thành viên Hội những người yêu và m...
Image

CÁC TỪ CHỈ VỊ TRÍ VÀ PHƯƠNG HƯỚNG TRONG TIẾNG TÀY - NÙNG

Mình đang chuẩn bị làm video Học tiếng Tày Nùng online số 5 về chủ đề "vị trí và phương hướng trong tiếng Tày - Nùng", mình đã chuẩn bị một số từ vựng sau, các pỉ noọng đọc và cho ý kiến giúp mình nhé, những từ này do mình sưu tầm theo cách hiểu của mình, còn nhiều vấn đề mong nhận được bổ xung ý kiến. Trân thành cám ơn!  Phương hướng = pạng bưởng Vị trí = tỉ, tỉ đâng Trong đó "pạng": chỉ hướng, phía có sự cố định tương đối, ví dụ: pạng hác = phương Bắc, pạng Hà Nội = phía Hà Nội... "bưởng" chỉ hướng, phía tính từ người nói hoặc chủ thể mô tả ví dụ: bưởng dại = bên trái,... ("bưởng" có thể dùng thay "pạng") Trong tiếng tày sẽ có 04 phương cố định gồm: Pạng/bưởng Hác = phương/phía Bắc Pạng/bưởng Keo = phương/phía Nam Pạng/bưởng tha vằn tứn = phương/phía Đông Pạng/bường than vằn nòn = phương/phía ...
Image

SLON PHUỐI TÀY-NÙNG. BÀI 49

Bài 49: THẦN SA – DI   TÍCH CẦN T Ơ I P Ư A   Thần Sa l e xạ pù pài cúa huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.   Dú nẩy mì lai phja đán, khau khuổi, lai mạy vạ lai tua cúa chang đông. Đâng bại phja đán tỉ mì bại thẳm, ngườm hin quảng lậc.Tẳm cáu, tẳm ké hâng hàng vạn pi mừa cón, chang bại thẳm tỉ mì   bại tua cần dú vạ căn pền phấu, pền xá. Thâng t ơ i ca này mì lai cần nghiên   cứu, xa đảy hăn lai cúa cái cúa cần tởi ké nhằng lám sle. Nhoòng pện tỉ, Thần Sa chắng mì tiểng roọng hết “ăn ứ tua cần”.      Tứ Thái Nguyên, pây xe nèm tàng quốc lộ 1B slí slíp cái hin, thâng huyện lị Võ Nhai l e pjảc pạng dại, càm kha rụ cạ nẳng xe máy pây slíp cái hin them l e thâng xạ Thần Sa. Dú nẩy lầu đảy pin khửn bại phja đán, khẩu bại thẳm, bại ngườm hin le đảy hăn lai thình cúa cái cúa tơi ké. Dú tỉ mì bại mảc pjạ, mảc khoan, mạc nhặc, mạc slíu, pưn nả... Bại ăn nẩy l e cúa thư hết công, bặng cạ: hẳm mạy, tào mằn, thấu tua cúa. Nắm táng pện, ...

Popular Posts

Image

CẨU CHỦA CHENG VÙA (CHÍN CHÚA TRANH VUA)

Nước Nam Cương cổ với 10 mường (bộ lạc) Ngày xưa, vào thời vua Thục của nước người Tày, Thục Chế là ông vua đầu tiên đã lập ra nước Nam Cương giáp nước Văn Lang, xưng là An Tự Vương đóng đô ở Nam Bình (vùng Cao Bình, huyện Hòa An ngày nay). Thục Chế làm vua được 60 năm thì mất, con là Thục Phán mới 10 tuổi, lên thay cha làm vua, cháu của Thục Chế là Thục Mô giúp vua Thục Phán nhiếp chính. Nước Nam Cương có 10 xứ mường. Vua Thục cai quản mường chính – hay còn gọi là mường trung tâm, còn các mường kia thì chia cho các chúa ở các vùng cai quản. Thục Phán mới lên ngôi còn rất trẻ, Thục Mô lộng quyền, các chúa thấy vậy không phục bèn kéo quân từ các ngả tiến về bao vây kinh thành Nam Bình (nay là Cao Bình, Hòa An, Cao Bằng). Thục Phán nói: Ta còn ít tuổi, nên các ngài cho rằng, ta chưa xứng đáng làm vua chăng? Cả nước có 9 chúa và chỉ có một vua, bây giờ ta sẽ ra điều kiện, tất cả cùng thi đấu võ, nếu ai thắng thì sẽ được nhường ngôi. Từng vị chúa của chín vùng lần lượt ...

SLON PHUỐI TÀY - NÙNG. BÀI 1

Bài 1 :   GIỚI THIỆU TIẾNG TÀY-NÙNG, CHỮ TÀY-NÙNG             Tiếng Tày, Tiếng Nùng là một ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Thái - Ka Đai (ngữ chi Tày - Thái), có địa bàn phân bố từ Đảo Hải Nam sang miền nam Hoa lục, bắc Đông Dương, Thái Lan và đông bắc Miến Điện. Trong đó ngữ chi Tày-Thái được chi ra làm 03 nhóm gồm: Thái Phương Bắc (tiếng Choang phương Bắc, Hsi-lin, Tien-chow, Po ai) , Thái Trung Tâm (Tày, Nùng, Choang....) và Thái Tây Nam (tiếng Thái Lan, Lào, Phutai, Ahom...). Ở Việt Nam, tiếng Tày là ngôn ngữ của gần hai triệu người Tày, ngoài ra còn là ngôn ngữ giao tiếp chung của nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống trên các địa bàn Việt Bắc và Tây Bắc.     Tiếng Tày là ngôn ngữ có chữ viết cổ dựa trên cơ sở chữ Hán (chữ Nôm Tày). Hình thái văn tự này đã để lại cho ngày nay một kho tàng thư tịch cổ rất đồ sộ. Từ những năm đầu thế kỉ 20, nhất là từ những năm kháng chiến chống Pháp, cùng với sự ph...

Các thì trong tiếng Tày - Nùng

PHU ̣ T Ừ CHI ̉ TH Ờ I GIAN Để chỉ thời của hành động (hay còn gọi là các thì), tiếng Tày - Nùng dùng các phụ từ có ý nghĩa chỉ thời đi kèm theo động từ hoặc để ở cuối câu. Để diễn tả hành động đã xảy ra + Sử dụng dá để ở cuối câu, biểu thị cả cụm đằng trước là việc đã xảy ra. VD: Noọng chin ngài dá : Em ăn cơm trưa rồi. + Đối với câu hỏi để kéng ở cuối câu hỏi, ý là đã hay chưa. VD: Noọng kin ngài kéng? Em đã ăn cơm trưa chưa + náo/ngám/chắng đứng trước động từ thể hiện hành động vừa mới xảy ra, vừa mới kết thúc ở hiện tại. VD: Chài ngám kin: Anh vừa ăn xong. + đế, đế đề đặt trước động từ thể hiện sự việc đã xảy ra và kết thúc trong quá khứ. VD: Câu đế dú Hải Phòng: Tôi đã sống ở Hải Phòng (hiện tại thì không còn ở đó nữa) Để diễn tả hành động đang xảy ra + Sử dụng đang slí đặt trước động từ, chỉ hành động đang diễn ra. VD: Kh’oi đang slí chin ngài . (Đ...
Image

VẤN ĐỀ CƯƠNG VỰC NƯỚC ÂU LẠC

Bản đồ nước Âu Lạc giả định Các bộ sử cổ Việt Nam đều không ghi chép về các địa danh hành chính của nước Âu Lạc dưới thời An Dương Vương . Sử gia Đào Duy Anh căn cứ theo những ghi chép của thời Triệu và thời thuộc Hán sau này về việc các chính quyền người Hán vẫn duy trì chế độ Lạc tướng của người Lạc Việt tự cai quản trong bộ lạc, xác định rằng việc nhà Hán chia các huyện của vùng đất Âu Lạc cổ là dựa trên cơ sở lãnh địa của các bộ lạc người Việt cũ. Dựa vào đó ta có thể phán đoán được phần nào ranh giới cũng như quy mô của nước Âu Lạc. Sau khi nước Nam Cương (sử Trung Quốc nhiều khi gọi là Tây Vu, tuy nhiên Tây Vu gồm một nhóm lớn bộ lạc và lơn hơn 10 mường của Thục Phán rất nhiều, tuy nhiên xét về bản chất đều do người Tày Thái cổ lập nên thì vẫn có thể chấp nhận được) trở nên hùng mạnh, đã có một liên minh đầu tiên giữa cư dân Nam Cương với Khúc Dương (Khúc Dương là một liên minh bộ lạc Lạc Việt, La...
Image

VẤN ĐỀ ÂU VIỆT VÀ LẠC VIỆT

Gần như lâu nay chúng ta có một nhận thức tương đối phổ biến rằng Âu Việt là một quốc gia hoặc một liên minh của các bộ lạc Tày - Thái cổ (Tai cổ), Lạc Việt là một quốc gia hoặc một liên minh các bộ lạc Việt - Mường cổ. Đã có một sự liên minh giữa hai nhóm này tạo ra nước Âu Lạc, nhà nước đầu tiên của người Việt mà các di tích về thành trì còn tồn tại đến ngày nay (thành Cổ Loa). Từ đó dẫn đến nhận thức rằng người Âu Việt là cư dân nói tiếng Tai cổ, còn người Lạc Việt, vì tiếng Việt thuộc ngữ hệ Môn - Khmer nhưng bị Tày hóa vào khoảng quanh mốc Công nguyên (khoảng hơn 2000 năm trước đến thời nhà Hán) nên suy ra Lạc Việt là đại diện của những cư dân nói tiếng Môn cổ. Từ đó tách biệt nguồn gốc của hai nhóm Âu Việt và Lạc Việt. Tuy nhiên liệu điều này có hoàn toàn chính xác? Hôm nay, mời mọi người cùng theo dõi một thuyết chung hòa, diễn gia...
Image

TRUYỀN THUYẾT TÀY - NÙNG: 3 TRUYỆN

Sẽ thế nào đây khi ta kết hợp 03 truyền thuyết: Báo Luông – Slao Cải của người Tày – Cao Bằng, Sinh ra từ trong một quả bầu của người Tày – Nùng – Thái với Pú Rọ Đo của người Choang. Một lý giải mang tính hư ảo cho nguồn gốc người Tày – Nùng. Mọi người cùng theo dõi nhé. "...Truyền thuyết kể lại rằng, loài người được sinh ra bởi mối lương duyên tốt đẹp giữa Báo Luông và Slao Cải, một hôm Sao Cải từ Nặm Quét ra vùng đất Pác Măn đuổi nai thì gặp Báo Luông đang săn cáo ở đó. Tình cờ trời đổ mưa , hai người ba chân bốn cẳng chạy về hướng đông, đến động Ngườm Bốc (còn gọi là Ngườm Ngả) thì vào trú mưa trong đó. Trong động núi ấm áp kín đáo, họ chọn làm chỗ ở, sinh con đẻ cái, họ trở nên vợ chồng. Ban đầu sinh ra con cái đi săn bắt muông thú hoặc hái hoa quả trên cây để ăn. Nhưng đàn con vẫn kêu đói nên họ phải lội xuống suối nhặt các con ốc đá về ăn thay bữa… Con cái ngày càng lớn, Sao Cải dạy chúng đi kiếm ăn hàng ngày,...
Image

MỘT GIẢ THIẾT VỀ SỰ PHÂN CHIA CÁC DÂN TỘC TÀY, NÙNG

Bản đồ phân bố tỷ lệ phần trăm người  Tày + Nùng +Giáy+ Bố Y  theo thống kê năm 2009 tại các tỉnh Việt Nam:     >60%Lạng Sơn 78.3%, Cao Bằng 72.1%, Bắc Kạn 62.3%     15%-40%     5%-10%     1%-5%      Tại Việt Nam, Tày, Nùng là hai dân tộc khác nhau, tuy nhiên nếu lấy các tiêu chí về ngôn ngữ, văn hóa ra để so sánh thì hai dân tộc có quá nhiều điểm chung, gần gũi.      Nếu nói phân chia làm hai dân tộc do ngôn ngữ, thì rõ ràng người Hà Nội và người Nghệ An phải là hai dân tộc, bởi người Hà Nội có lẽ phải căng tai ra mới hiểu người Nghệ An nói gì.       Nếu nói chia ra làm hai dân tộc do văn hóa thì có lẽ người Hà Nội và người Sài Gòn cũng nên là hai dân tộc khác nhau, bởi lối sống, văn hóa nhiều khác biệt, trong khi Tày, Nùng rất khó để phân ra đâu là đặc trưng của Tày, đâu là đặc trưng của Nùng.       Nếu nói chia ra làm hai dân tộc ...
Image

Người truyền lệnh bằng tiếng Tày trong Chiến dịch Điện Biên Phủ

Đó là ông Mông Đức Ngô, 87 tuổi, người dân tộc Tày ở xã Phượng Tiến, (Định Hóa), nguyên là Trung đội trưởng Trung đội Thông tin liên lạc trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Trong chuyến “Trở lại Điện Biên” cùng với hơn 40 cựu chiến sĩ Điện Biên và thanh niên xung phong tỉnh Thái Nguyên thăm lại chiến trường xưa dịp tháng Ba vừa qua, tôi đã được trò chuyện cùng ông. Ông kể: Năm 1946, ông nhập ngũ vào một đơn vị của Trung đoàn Bộ binh 246. Đầu năm 1947, ông được điều về Đại đội 32, thuộc Bộ Tổng Tham mưu, có nhiệm vụ bảo vệ Trung ương Đảng tại ATK Định Hóa. Cuối tháng 12-1953, ông được điều động lên Chiến dịch Điện Biên Phủ và giữ chức vụ Trung đội trưởng Thông tin liên lạc. Khi đó, tình hình chiến trường Tây Bắc rất phức tạp và cam go, lực lượng thông tin của ông phải có trách nhiệm giải các đường dây từ Sở chỉ huy đến các binh chủng trong trận địa và các đơn vị hậu cần phục vụ Chiến dịch. Tháng 3-1954, thời gian này được coi là đỉnh điểm của Chiến dịch Điện Biên Phủ. Khi ...

SLON PHUỐI TÀY - NÙNG. BÀI 24

Bài 24:   TÁNG CHIỀNG ĐANG CÁU (GIỚI THIỆU BẢN THÂN) I.                    HỘI THOẠI Tình huống giao tiếp: Cán bộ Liên gặp Chủ tịch Thao. LIÊN : Lan chào pả Thao. THAO : Lan l’o, mì fiệc lăng đây? LIÊN : Dạ, lan tên roọng cạ Liên, Ma Thị Liên. Lan dú Phòng thú y. Lan đảy huyện phân công mà nẩy bàn đuổi xạ chướng chực mu cáy pền thai l’a. Lan ái pả pang lan kỉ fiệc . THAO : A lối, pện lẻ đây lai á. Tọ ch’i ch’ai cón. Ca này pả lan lầu phuối tuyện cón. Lan l’e cần t’i phuông hâư chế? LIÊN: Lan l’e cần Tày , dú Tuyên Quang . THAO: Cần ké nhằng lèng lẹo chả lá? LIÊN : Pjom bái pả. Cần ké lan nhằng lèng lẹo chầy. P’o cá m’ưa cón hết hiệu trưởng, tọ ca nà đảy hưu dá. M’e á l’e y sị, tọ củng mà rườn ch’ai dá. Nhằng lan l’e lục pjai, pi nẩy náo đảy nhi hả. Lan slon trường Đại học Nông Lâm mà, đảy slam pi dá. THAO : Chắng đảy nh’i hả, dò nhằng ón lai a; xằng  táng chín nau l...
Image

SLON PHUỐI TÀY - NÙNG. BÀI 42

BÀI 42: VẰN GIAO QUÂN DÚ XẠ (NGÀY GIAO QUÂN Ở XÃ) Vằn nẩy l'e so slam bươn Nh'i, ngám lẹo nèn dá. Xạ lầu tằng bại xạ đâng huyện tổ chức vằn giao quân. Khoan tố pây slống p'i chài pây hết nghịa vụ pi nẩy. Dú noọc trụ sở uỷ ban, bân đin nhằng tồng cạ bươn Chiêng: Tha vằn chắng khửn qúa pù khau   Sliểm đảy và nâng, đét nhằng ón, lồm xuân bươn Nhì pấu phè phè ún on. Bại co tào, co mặn, co lì… bjoóc phông lường; nộc ẻn, nộc thua, nộc kéo…tua bân liệng nưa slung, tua chắp khẩu cáng bjoóc…thi căn khăn roọng, hết hẩư không khí vằn hội giao quân pền cạ vằn hội cải cúa tằng xạ. Tứ bại kha tàng, p'i noọng thanh niên, nhình chài, slao, báo tằng cần ké, noọng eng tố chùa căn oóc mà slống p'i chài, noọng chài, lục chài, phua rụ cần điếp pây hết nghịa vụ xáu đin rườn. Bại p'i noọng pây hết nghịa vụ pi nẩy chăn mạnh lèng, kheng khứn, tha nả lủng roàng; cần hâư tố slon lẹo phổ thông tứ chang pi, mì cần nhằng thi khẩu đảy đại học dá tố nhằng xung phong pây bộ đội...