Những người yêu và muốn giữ gìn tiếng Tày - Nùng

Bài 7:   HẾT LĂNG  (LÀM GÌ?) I .HỘI THOẠI LIÊN:   Chài Thành l’o?. THÀNH: Ầư,  noọng Liên dú rườn lá? LIÊN: Dà, hâng lai bấu chập chài  Thành dá, lao tố nhỉ slíp pi dá bấu hăn căn slắc pày vớ. THÀNH: Chăn lố! Tẳm pi ết xiên cẩu pac pét slíp hả thâng ca này, nh’i ết pi dá nhằng nọi lò? LIÊN : Chài Thành ca này hết lăng dế? THÀNH: Chài ca này hết kỹ sư dú Nông trường liệng mò Nam Yên ní. LIÊN: Pện lỏ. Pện nhằng p’i lùa né? THÀNH: P i  lùa chướng đếch dú Nông trường.  Ké dá, pi nả mừa hưu a. Sloong cần lục, hò cốc pi nẩy đảy slam slíp ết pi dá. Te hết Giám đốc rườn máy cơ khí Bản Than. Tua lục nhình hang pây hết lùa dú bản Cốc Bây, thư nà. II. TỪ NGỮ 1.     chẩp// thuông: gặp 2.     lao tố: Có lẽ, chắc là. 3.     slắc pày:lần nào; bao giờ 4.     ...

Các bạn có bao giờ thắc mắc tiếng Tày – Nùng nói “xin chào” như thế nào không? Thực tế câu trả lời là không có từ đích xác để dịch “xin chào” trong tiếng Việt sang tiếng Tày – Nùng. Tại sao vậy? Vậy người Tày – Nùng không chào hỏi ư? Không, không phải như vậy, nhu cầu chào hỏi là nhu cầu thiết yếu của cuộc sống mà mọi dân tộc, tộc người trên thế giới đều cần tới và lẽ dĩ nhiên mọi ngôn ngữ đều sẽ có cách diễn tả riêng của mình. Đối với tiếng Việt nó là “Xin chào” nhưng với tiếng Anh “hello” không thể dịch ngang nghĩa với xin chào được, “ nĭ hăo 你好 ”tiếng Trung hay “ สวัสดี S̄wạs̄dī” của tiếng Thái lại càng không. Vậy người Tày – Nùng thường chào hỏi theo cách nào?  Người Tày – Nùng thường chào hỏi bằng cách đi trực tiếp vào các câu hỏi thường ngày như đi đâu (pây tâư), làm gì (hêt lăng) hay sức khỏe (mì rèng) đây là cách chào hỏi thân thuộc, còn với người lần đầu gặp nếu thấy hơn tuổi thì sẽ gọi luôn anh (pi), chị (slao), cô (a), bác (bảc)….ít tuổi hơn sẽ là em (noọng)...

Bài 31 : CHƯỚNG LÈNG HẨƯ CẦN KÉ CẮP LỤC ĐẾCH (CHĂM SOC SỨC KHỔE NGƯỜI GIÀ VÀ TRẺ NHỎ) Cần ké cắp lục đếch bố mì lèng pện cần ón, pện tỉ chắng l'uôn tầư p'ing. Sle chướng   lèng hẩư cần ké cắp lục đếch, lầu lèo chứ: Mùa đướt lèo kin phjắc hung slúc, chin nặm phật sle đảng, mí đảy kin khẩu buất, phjắc buất; tằng vằn lèo dặc slửa khoá, áp đang, khuổi hua slâư; mùa đảng lèo nủng slửa ún, kin ún; pây oóc tàng lèo hổm m'u, pao khân, nắm hẩư lồm khẩu hua, khảu cò. Hại cạ cần ké, lục đếch ay, mục ruể oóc đăng, lụ cạ phjác đướt... l'e lèo au pây bệnh viện khảm,   dự gia mà chin; bấu đảy lẳp pủt tao mà chà phi. Pủt t'ao nắm da cần p'inh đảy đây. Cần ón lẻ lục, lan lèo mì trách nhiệm đuổi pú, già, p'o, m'e oóc; pò mè oóc lèo ngòi lục eng hẩư đây. Hết đây pện tỉ l'e bại cần đâng rườn tố lèng rứn. TỪ VỰNG: 1. Tầư p'ing: Mắc bệnh 2. Chướng lèng: Bảo vệ sức khoẻ 3. Hung slúc: Nấu chín 4. Nặm phật: Nước sôi 5. Dặc slửa khoá: Giặt áo...

Triệu Vũ Vương Triệu Vũ Đế 趙武帝 Hay còn gọi là Triệu Đà Tượng Vũ Đế, phía trước Nhà ga đường sắt Hà Nguyên thuộc tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc Hoàng đế   Nam Việt Trị vì 70 năm Kế nhiệm  Triệu Văn Đế Tên húy Triệu Đà ( 趙佗 ) Thụy hiệu Vũ Hoàng đế ( 武皇帝 ) Sinh  257 TCN  huyện Chân Định ( 真定 ), quận Hằng Sơn ( 恒山 ), đời  nhà Tần (nay là huyện  Chính Định  ( 正定 ), tỉnh  Hà Bắc ),  Trung Quốc Mất  137 TCN  (120 tuổi) Phiên Ngung  (nay là thành phố  Quảng Châu , tỉnh  Quảng Đông ,  Trung Quốc ) Triệu Vũ đế ( chữ Hán : 趙武帝 ,  257 TCN  -  137 TCN ), húy Triệu Đà ( chữ Hán : 趙佗 ), tự Bá Uy [1]  ( chữ Hán : 伯倭 ), hiệu Nam Hải lão phu ( chữ Hán : 南海老夫 ). Triệu Đà vốn là người Trung Hoa (sau này gọi là  người Hán ), quê ở huyện  Chân Định  ( 真定 ), quận Hằng Sơn ( 恒山 ), đời  nhà Tần  (ngày nay là huyện  Chính Định  ( 正定 ), tỉ...

Bài 24:   TÁNG CHIỀNG ĐANG CÁU (GIỚI THIỆU BẢN THÂN) I.                    HỘI THOẠI Tình huống giao tiếp: Cán bộ Liên gặp Chủ tịch Thao. LIÊN : Lan chào pả Thao. THAO : Lan l’o, mì fiệc lăng đây? LIÊN : Dạ, lan tên roọng cạ Liên, Ma Thị Liên. Lan dú Phòng thú y. Lan đảy huyện phân công mà nẩy bàn đuổi xạ chướng chực mu cáy pền thai l’a. Lan ái pả pang lan kỉ fiệc . THAO : A lối, pện lẻ đây lai á. Tọ ch’i ch’ai cón. Ca này pả lan lầu phuối tuyện cón. Lan l’e cần t’i phuông hâư chế? LIÊN: Lan l’e cần Tày , dú Tuyên Quang . THAO: Cần ké nhằng lèng lẹo chả lá? LIÊN : Pjom bái pả. Cần ké lan nhằng lèng lẹo chầy. P’o cá m’ưa cón hết hiệu trưởng, tọ ca nà đảy hưu dá. M’e á l’e y sị, tọ củng mà rườn ch’ai dá. Nhằng lan l’e lục pjai, pi nẩy náo đảy nhi hả. Lan slon trường Đại học Nông Lâm mà, đảy slam pi dá. THAO : Chắng đảy nh’i hả, dò nhằng ón lai a; xằng  táng chín nau l...

Mình đang chuẩn bị làm video Học tiếng Tày Nùng online số 5 về chủ đề "vị trí và phương hướng trong tiếng Tày - Nùng", mình đã chuẩn bị một số từ vựng sau, các pỉ noọng đọc và cho ý kiến giúp mình nhé, những từ này do mình sưu tầm theo cách hiểu của mình, còn nhiều vấn đề mong nhận được bổ xung ý kiến. Trân thành cám ơn!  Phương hướng = pạng bưởng Vị trí = tỉ, tỉ đâng Trong đó "pạng": chỉ hướng, phía có sự cố định tương đối, ví dụ: pạng hác = phương Bắc, pạng Hà Nội = phía Hà Nội... "bưởng" chỉ hướng, phía tính từ người nói hoặc chủ thể mô tả ví dụ: bưởng dại = bên trái,... ("bưởng" có thể dùng thay "pạng") Trong tiếng tày sẽ có 04 phương cố định gồm: Pạng/bưởng Hác = phương/phía Bắc Pạng/bưởng Keo = phương/phía Nam Pạng/bưởng tha vằn tứn = phương/phía Đông Pạng/bường than vằn nòn = phương/phía ...

Các bạn có bao giờ thắc mắc tiếng Tày – Nùng nói “xin chào” như thế nào không? Thực tế câu trả lời là không có từ đích xác để dịch “xin chào” trong tiếng Việt sang tiếng Tày – Nùng. Tại sao vậy? Vậy người Tày – Nùng không chào hỏi ư? Không, không phải như vậy, nhu cầu chào hỏi là nhu cầu thiết yếu của cuộc sống mà mọi dân tộc, tộc người trên thế giới đều cần tới và lẽ dĩ nhiên mọi ngôn ngữ đều sẽ có cách diễn tả riêng của mình. Đối với tiếng Việt nó là “Xin chào” nhưng với tiếng Anh “hello” không thể dịch ngang nghĩa với xin chào được, “ nĭ hăo 你好 ”tiếng Trung hay “ สวัสดี S̄wạs̄dī” của tiếng Thái lại càng không. Vậy người Tày – Nùng thường chào hỏi theo cách nào?  Người Tày – Nùng thường chào hỏi bằng cách đi trực tiếp vào các câu hỏi thường ngày như đi đâu (pây tâư), làm gì (hêt lăng) hay sức khỏe (mì rèng) đây là cách chào hỏi thân thuộc, còn với người lần đầu gặp nếu thấy hơn tuổi thì sẽ gọi luôn anh (pi), chị (slao), cô (a), bác (bảc)….ít tuổi hơn sẽ là em (noọng)...

Nùng Trí Cao là  người Tráng (Thổ) ở châu Quảng Nguyên (ngày nay là tỉnh Cao Bằng), và là con của thủ lĩnh địa phương Nùng Tồn Phúc và bà A Nùng. Châu Quảng Nguyên là vùng đất mà thời đó cả Nhà Tống và Nhà Lý đều tuyên bố chủ quyền, nhưng tù trưởng ở vùng này chủ yếu cống nạp cho phía Đại Việt. Khi đó có  Nùng Tồn Phúc  làm tri châu Quảng Do, em là Tồn Nhai làm tri châu Vạn Nhai, em vợ là  Nùng Đương Đạo  làm tri châu Vũ Lịch. Tồn Phúc dùng binh tiến đánh, giết Tồn Nhai và Đương Đạo, rồi khởi binh tấn công Đại Tống và Đại Việt , tự xưng hiệu Trường Sinh hoàng đế, lập vợ là A Nùng làm "Minh Đức Hoàng hậu".  Lý Thái Tông tức giận đem quân đánh, giết Tồn Phúc và con là Trí Thông. Theo “ Tục tư trị thông giám ” nhà Tống thì Vợ Tồn Phúc là A Nùng cải giá với một  thương nhân , sinh con trai đặt tên là Trí Cao. Năm lên 13 tuổi, Trí Cao giết cha dượng của mình, nói rằng: "Thiên hạ làm gì có ai hai cha b...

Bài 48: BOONG HÂY DƯƠNG ATK (CHÚNG TA THĂM ATK ĐỊNH HOÁ) ATK lẻ t i an toàn, đảy Đảng vạ Bảc Hồ tặt hết thủ đô t ơ i pửa, tức slấc Pháp tứ pi 1946 thâng 1954. Cà này đảy Chính phủ chướng hết di tích lịch sử sle truyền hẩư bại t ơ i lăng. AKT lẻ lai xạ, dú huyện Định Hoá, đin nặm quảng, mì lai khau khuổi, lai cảnh đây mjạc, tẻo dú chang bại t i phuông, pây tẻo ng a i: pjót quá pạng Đông, pạng Tây; khửn thâng búng khau phja…Tua cần dú nẩy phấn lai l e cần Tày, mì văn hoá truyền thống phong phú, mì slim slương điếp khéc… ATK lẻ đin đây mjạc pện tỉ, boong hây chắng mừa dương ATK khẩu vằn khay cón pi chồm phuông quốc gia (2007). Tứ Thái Nguyên, boong hây nèm tàng quốc lộ 3, thâng cái hin 31 lẻ pjảc pạng dại; khẩu thâng Quán Vuông tẻo pjạc dại pày them,   pây nh i slíp cái hin lẻ thâng đin ATK dá. Tứ nẩy, boong hây pây chồm lai di tích lịch sử: Khẩu Tỉn Keo lẻ mì ăn thiêng cúa Trung ương tằng Bảc Hồ hết fiệc; mì bại khu hết fiệc cúa Chính phủ, bại cơ quan Rườn nước…D...

Nước Nam Cương cổ với 10 mường (bộ lạc) Ngày xưa, vào thời vua Thục của nước người Tày, Thục Chế là ông vua đầu tiên đã lập ra nước Nam Cương giáp nước Văn Lang, xưng là An Tự Vương đóng đô ở Nam Bình (vùng Cao Bình, huyện Hòa An ngày nay). Thục Chế làm vua được 60 năm thì mất, con là Thục Phán mới 10 tuổi, lên thay cha làm vua, cháu của Thục Chế là Thục Mô giúp vua Thục Phán nhiếp chính. Nước Nam Cương có 10 xứ mường. Vua Thục cai quản mường chính – hay còn gọi là mường trung tâm, còn các mường kia thì chia cho các chúa ở các vùng cai quản. Thục Phán mới lên ngôi còn rất trẻ, Thục Mô lộng quyền, các chúa thấy vậy không phục bèn kéo quân từ các ngả tiến về bao vây kinh thành Nam Bình (nay là Cao Bình, Hòa An, Cao Bằng). Thục Phán nói: Ta còn ít tuổi, nên các ngài cho rằng, ta chưa xứng đáng làm vua chăng? Cả nước có 9 chúa và chỉ có một vua, bây giờ ta sẽ ra điều kiện, tất cả cùng thi đấu võ, nếu ai thắng thì sẽ được nhường ngôi. Từng vị chúa của chín vùng lần lượt ...

Bài 1 :   GIỚI THIỆU TIẾNG TÀY-NÙNG, CHỮ TÀY-NÙNG             Tiếng Tày, Tiếng Nùng là một ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Thái - Ka Đai (ngữ chi Tày - Thái), có địa bàn phân bố từ Đảo Hải Nam sang miền nam Hoa lục, bắc Đông Dương, Thái Lan và đông bắc Miến Điện. Trong đó ngữ chi Tày-Thái được chi ra làm 03 nhóm gồm: Thái Phương Bắc (tiếng Choang phương Bắc, Hsi-lin, Tien-chow, Po ai) , Thái Trung Tâm (Tày, Nùng, Choang....) và Thái Tây Nam (tiếng Thái Lan, Lào, Phutai, Ahom...). Ở Việt Nam, tiếng Tày là ngôn ngữ của gần hai triệu người Tày, ngoài ra còn là ngôn ngữ giao tiếp chung của nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống trên các địa bàn Việt Bắc và Tây Bắc.     Tiếng Tày là ngôn ngữ có chữ viết cổ dựa trên cơ sở chữ Hán (chữ Nôm Tày). Hình thái văn tự này đã để lại cho ngày nay một kho tàng thư tịch cổ rất đồ sộ. Từ những năm đầu thế kỉ 20, nhất là từ những năm kháng chiến chống Pháp, cùng với sự ph...

PHU ̣ T Ừ CHI ̉ TH Ờ I GIAN Để chỉ thời của hành động (hay còn gọi là các thì), tiếng Tày - Nùng dùng các phụ từ có ý nghĩa chỉ thời đi kèm theo động từ hoặc để ở cuối câu. Để diễn tả hành động đã xảy ra + Sử dụng dá để ở cuối câu, biểu thị cả cụm đằng trước là việc đã xảy ra. VD: Noọng chin ngài dá : Em ăn cơm trưa rồi. + Đối với câu hỏi để kéng ở cuối câu hỏi, ý là đã hay chưa. VD: Noọng kin ngài kéng? Em đã ăn cơm trưa chưa + náo/ngám/chắng đứng trước động từ thể hiện hành động vừa mới xảy ra, vừa mới kết thúc ở hiện tại. VD: Chài ngám kin: Anh vừa ăn xong. + đế, đế đề đặt trước động từ thể hiện sự việc đã xảy ra và kết thúc trong quá khứ. VD: Câu đế dú Hải Phòng: Tôi đã sống ở Hải Phòng (hiện tại thì không còn ở đó nữa) Để diễn tả hành động đang xảy ra + Sử dụng đang slí đặt trước động từ, chỉ hành động đang diễn ra. VD: Kh’oi đang slí chin ngài . (Đ...

Bản đồ nước Âu Lạc giả định Các bộ sử cổ Việt Nam đều không ghi chép về các địa danh hành chính của nước Âu Lạc dưới thời An Dương Vương . Sử gia Đào Duy Anh căn cứ theo những ghi chép của thời Triệu và thời thuộc Hán sau này về việc các chính quyền người Hán vẫn duy trì chế độ Lạc tướng của người Lạc Việt tự cai quản trong bộ lạc, xác định rằng việc nhà Hán chia các huyện của vùng đất Âu Lạc cổ là dựa trên cơ sở lãnh địa của các bộ lạc người Việt cũ. Dựa vào đó ta có thể phán đoán được phần nào ranh giới cũng như quy mô của nước Âu Lạc. Sau khi nước Nam Cương (sử Trung Quốc nhiều khi gọi là Tây Vu, tuy nhiên Tây Vu gồm một nhóm lớn bộ lạc và lơn hơn 10 mường của Thục Phán rất nhiều, tuy nhiên xét về bản chất đều do người Tày Thái cổ lập nên thì vẫn có thể chấp nhận được) trở nên hùng mạnh, đã có một liên minh đầu tiên giữa cư dân Nam Cương với Khúc Dương (Khúc Dương là một liên minh bộ lạc Lạc Việt, La...

Gần như lâu nay chúng ta có một nhận thức tương đối phổ biến rằng Âu Việt là một quốc gia hoặc một liên minh của các bộ lạc Tày - Thái cổ (Tai cổ), Lạc Việt là một quốc gia hoặc một liên minh các bộ lạc Việt - Mường cổ. Đã có một sự liên minh giữa hai nhóm này tạo ra nước Âu Lạc, nhà nước đầu tiên của người Việt mà các di tích về thành trì còn tồn tại đến ngày nay (thành Cổ Loa). Từ đó dẫn đến nhận thức rằng người Âu Việt là cư dân nói tiếng Tai cổ, còn người Lạc Việt, vì tiếng Việt thuộc ngữ hệ Môn - Khmer nhưng bị Tày hóa vào khoảng quanh mốc Công nguyên (khoảng hơn 2000 năm trước đến thời nhà Hán) nên suy ra Lạc Việt là đại diện của những cư dân nói tiếng Môn cổ. Từ đó tách biệt nguồn gốc của hai nhóm Âu Việt và Lạc Việt. Tuy nhiên liệu điều này có hoàn toàn chính xác? Hôm nay, mời mọi người cùng theo dõi một thuyết chung hòa, diễn gia...

Sẽ thế nào đây khi ta kết hợp 03 truyền thuyết: Báo Luông – Slao Cải của người Tày – Cao Bằng, Sinh ra từ trong một quả bầu của người Tày – Nùng – Thái với Pú Rọ Đo của người Choang. Một lý giải mang tính hư ảo cho nguồn gốc người Tày – Nùng. Mọi người cùng theo dõi nhé. "...Truyền thuyết kể lại rằng, loài người được sinh ra bởi mối lương duyên tốt đẹp giữa Báo Luông và Slao Cải, một hôm Sao Cải từ Nặm Quét ra vùng đất Pác Măn đuổi nai thì gặp Báo Luông đang săn cáo ở đó. Tình cờ trời đổ mưa , hai người ba chân bốn cẳng chạy về hướng đông, đến động Ngườm Bốc (còn gọi là Ngườm Ngả) thì vào trú mưa trong đó. Trong động núi ấm áp kín đáo, họ chọn làm chỗ ở, sinh con đẻ cái, họ trở nên vợ chồng. Ban đầu sinh ra con cái đi săn bắt muông thú hoặc hái hoa quả trên cây để ăn. Nhưng đàn con vẫn kêu đói nên họ phải lội xuống suối nhặt các con ốc đá về ăn thay bữa… Con cái ngày càng lớn, Sao Cải dạy chúng đi kiếm ăn hàng ngày,...

Bản đồ phân bố tỷ lệ phần trăm người  Tày + Nùng +Giáy+ Bố Y  theo thống kê năm 2009 tại các tỉnh Việt Nam:     >60%Lạng Sơn 78.3%, Cao Bằng 72.1%, Bắc Kạn 62.3%     15%-40%     5%-10%     1%-5%      Tại Việt Nam, Tày, Nùng là hai dân tộc khác nhau, tuy nhiên nếu lấy các tiêu chí về ngôn ngữ, văn hóa ra để so sánh thì hai dân tộc có quá nhiều điểm chung, gần gũi.      Nếu nói phân chia làm hai dân tộc do ngôn ngữ, thì rõ ràng người Hà Nội và người Nghệ An phải là hai dân tộc, bởi người Hà Nội có lẽ phải căng tai ra mới hiểu người Nghệ An nói gì.       Nếu nói chia ra làm hai dân tộc do văn hóa thì có lẽ người Hà Nội và người Sài Gòn cũng nên là hai dân tộc khác nhau, bởi lối sống, văn hóa nhiều khác biệt, trong khi Tày, Nùng rất khó để phân ra đâu là đặc trưng của Tày, đâu là đặc trưng của Nùng.       Nếu nói chia ra làm hai dân tộc ...

Đó là ông Mông Đức Ngô, 87 tuổi, người dân tộc Tày ở xã Phượng Tiến, (Định Hóa), nguyên là Trung đội trưởng Trung đội Thông tin liên lạc trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Trong chuyến “Trở lại Điện Biên” cùng với hơn 40 cựu chiến sĩ Điện Biên và thanh niên xung phong tỉnh Thái Nguyên thăm lại chiến trường xưa dịp tháng Ba vừa qua, tôi đã được trò chuyện cùng ông. Ông kể: Năm 1946, ông nhập ngũ vào một đơn vị của Trung đoàn Bộ binh 246. Đầu năm 1947, ông được điều về Đại đội 32, thuộc Bộ Tổng Tham mưu, có nhiệm vụ bảo vệ Trung ương Đảng tại ATK Định Hóa. Cuối tháng 12-1953, ông được điều động lên Chiến dịch Điện Biên Phủ và giữ chức vụ Trung đội trưởng Thông tin liên lạc. Khi đó, tình hình chiến trường Tây Bắc rất phức tạp và cam go, lực lượng thông tin của ông phải có trách nhiệm giải các đường dây từ Sở chỉ huy đến các binh chủng trong trận địa và các đơn vị hậu cần phục vụ Chiến dịch. Tháng 3-1954, thời gian này được coi là đỉnh điểm của Chiến dịch Điện Biên Phủ. Khi ...

Bài 24:   TÁNG CHIỀNG ĐANG CÁU (GIỚI THIỆU BẢN THÂN) I.                    HỘI THOẠI Tình huống giao tiếp: Cán bộ Liên gặp Chủ tịch Thao. LIÊN : Lan chào pả Thao. THAO : Lan l’o, mì fiệc lăng đây? LIÊN : Dạ, lan tên roọng cạ Liên, Ma Thị Liên. Lan dú Phòng thú y. Lan đảy huyện phân công mà nẩy bàn đuổi xạ chướng chực mu cáy pền thai l’a. Lan ái pả pang lan kỉ fiệc . THAO : A lối, pện lẻ đây lai á. Tọ ch’i ch’ai cón. Ca này pả lan lầu phuối tuyện cón. Lan l’e cần t’i phuông hâư chế? LIÊN: Lan l’e cần Tày , dú Tuyên Quang . THAO: Cần ké nhằng lèng lẹo chả lá? LIÊN : Pjom bái pả. Cần ké lan nhằng lèng lẹo chầy. P’o cá m’ưa cón hết hiệu trưởng, tọ ca nà đảy hưu dá. M’e á l’e y sị, tọ củng mà rườn ch’ai dá. Nhằng lan l’e lục pjai, pi nẩy náo đảy nhi hả. Lan slon trường Đại học Nông Lâm mà, đảy slam pi dá. THAO : Chắng đảy nh’i hả, dò nhằng ón lai a; xằng  táng chín nau l...

BÀI 42: VẰN GIAO QUÂN DÚ XẠ (NGÀY GIAO QUÂN Ở XÃ) Vằn nẩy l'e so slam bươn Nh'i, ngám lẹo nèn dá. Xạ lầu tằng bại xạ đâng huyện tổ chức vằn giao quân. Khoan tố pây slống p'i chài pây hết nghịa vụ pi nẩy. Dú noọc trụ sở uỷ ban, bân đin nhằng tồng cạ bươn Chiêng: Tha vằn chắng khửn qúa pù khau   Sliểm đảy và nâng, đét nhằng ón, lồm xuân bươn Nhì pấu phè phè ún on. Bại co tào, co mặn, co lì… bjoóc phông lường; nộc ẻn, nộc thua, nộc kéo…tua bân liệng nưa slung, tua chắp khẩu cáng bjoóc…thi căn khăn roọng, hết hẩư không khí vằn hội giao quân pền cạ vằn hội cải cúa tằng xạ. Tứ bại kha tàng, p'i noọng thanh niên, nhình chài, slao, báo tằng cần ké, noọng eng tố chùa căn oóc mà slống p'i chài, noọng chài, lục chài, phua rụ cần điếp pây hết nghịa vụ xáu đin rườn. Bại p'i noọng pây hết nghịa vụ pi nẩy chăn mạnh lèng, kheng khứn, tha nả lủng roàng; cần hâư tố slon lẹo phổ thông tứ chang pi, mì cần nhằng thi khẩu đảy đại học dá tố nhằng xung phong pây bộ đội...